С.У.Умаров 24 августи соли 1908 дар шаҳри Хуҷанд таваллуд шудааст. Падараш дар синни хурдсолиаш вафот мекунад, бинобар ин дар ҷамъияти кӯдакон тарбия мегирад. Пас аз хатми мактаби ибтидоӣ дар соли 1923, ӯ ба Самарқанд кӯчид ва дар он ҷо таҳсилро дар Донишкадаи таълимии Ӯзбекистон ва сипас дар факултаи табиӣ-математикаи Академияи Ӯзбекистон идома дода, пас аз соли 1930 яке аз муаллимони он шуд.
Соли 1933 С.У.Умаров ба аспирантураи Институти физика ва техникаи Академияи илмҳои СССР ба Ленинград фиристода шуда, ки роҳбарии онро олими машҳури ҷаҳонӣ А.Ф. Иофе ба ӯҳда дошт.
Истеъдоди таҷрибагузаронӣ, ҷаҳонбинии васеи илмӣ, қобилияти гузоштани масъалаҳо ва ноил шудан ба ҳалли онҳо, инчунин шумораи зиёди ғояҳои пешниҳодкардаи А.Ф. Иоффе, дар донишгоҳ фазои хосе ба вуҷуд оварда буд.
Фазои чунин рӯҳия, демократия дар муоширати байни кормандон ва олами махсуси илм Султон Умаровичро то ба дараҷае ҷалб намуданд, ки физика касби ӯ, нуқтаи истифодаи қувва ва қобилиятҳои ӯ гардид.
Соли 1936 Султон Умарович нахустин кори илмии худ “Ҳаракати броунии стержени такякарда ва ҷунбишҳои кӯндаланги купрукҳо” -ро ба табъ расонд ва худи ҳамон сол рисолаи номзади илмҳои физика ва математика дифоъ кард.
Дар соли 1957, пас аз вафоти аввалин президенти Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон Садриддин Айнӣ олимони тоҷик якдилона С.У.Умаровро академики Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон ва президенти он интихоб карданд.
Ин давраест, ки таҳқиқоти илмӣ дар соҳаи илмҳои дақиқ оғоз ёфта, норасоии кормандони илмӣ эҳсос мешуд. Ҳамчун президенти Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон ӯ дар рушди минбаъдаи илм дар Тоҷикистон саҳми назаррас мегузорад. Дар фаъолияти он масъалаҳои тайёр кардан ва ҷойгиркунии кадрҳои илмӣ ва илмию педагогӣ мавқеи махсусро ишғол мекунанд. Маҳз дар тӯли ин солҳо дар ҷумҳурӣ рушди илмҳои дақиқ, аз ҷумла илмҳои физикӣ ва математикӣ, ташкил ва таҳкими заминаи моддию техникӣ ва тайёр кардани кадрҳои баландихтисос оғоз ёфт. Бо ин мақсад, бо ташаббуси С.У. Умаров як гурӯҳи калони ҷавонони боистеъдод интихоб шуда ба Москва, Ленинград, Минск, Новосибирск, Боку ва дигар марказҳои илмии кишвар фиристода шуданд.
Султон Умарович ҳамзамон мудири кафедраи физика ва математикаи Академияи илмҳои ҶШС Тоҷикистон ва шӯъбаи физикаи назариявии Донишгоҳи давлатии Тоҷикистон буд.
Донишманди ҷаҳонбинии васеъ дошта, танҳо бо омӯзиши соҳаи физикаи оморӣ, ки дар солҳои таҳсили ӯ оғоз ёфтааст, маҳдуд намешавад. Масъалаҳои электроникаи физикӣ, физикаи нимноқилҳо, физикаи пахта дар эҷодиёти олим мавқеи муайян доранд.
Дар як мақола фаро гирифтани тамоми паҳлӯҳои истеъдоди олим мушкил аст. Саҳми Султон Умарович дар рушди илмҳои иҷтимоӣ, нерӯҳои истеҳсолкунандаи ҷумҳурӣ ва истифодаи босуръати усулҳои математикӣ дар таҳқиқоти иқтисодӣ бешубҳа аст.
Як марҳилаи муҳим дар фаъолияти илмӣ ва ташкилии С.У. Умаров дар соли 1964 таъсис додани се пажӯҳишгоҳи нави илмӣ дар сохтори Академияи илмҳо: Институти физикаю техникӣ, Институти биофизика ва физиологияи растаниҳо ва Институти иқтисодиёт мебошад.
Институти Физика ва техника дастпарварди ҳақиқии Султон Умаров мебошад, ки номи созандаи онро дорост ва ҳоло дар сохтори худ Маркази байналмилалии тадқиқоти ядроӣ, Шӯъбаи наноматериалҳо ва нанотехнология, Маркази омӯзиш ва таҳқиқи манбаъҳои барқароршавандаи энергия, бахши физикаи назариявӣ ва 6 лаборатория, ки дар он таҳқиқотҳо оид ба масъалаҳои муҳимтарини физикаи муосир гузаронида мешаванд дар бар мегирад.
Дар солҳои оянда, рушди чунин соҳаҳо ба монанди физикаи нурҳои кайҳонӣ, экологияи радиатсионӣ ва омӯзиши хосиятҳои материал дар шароити шадид дар қаторкӯҳҳои баланди Помири Шарқӣ, физикаи конденсӣ ва сохтани маводи нав ба нақша гирифта шудааст. Дигар соҳаҳои рушдёбанда, аз қабили физикаи атмосфера, проблемаҳои физикию техникии энергетика, оптика, электроникаи квантӣ низ аз ҷиҳати самаранокии натиҷаҳо ва татбиқи онҳо дар иқтисодиёти ҷумҳурӣ муҳим мебошанд.
Гузашти вақт тозагии он таассурот ва хотираҳоеро, ки ҳар як корманде, ки аз сӯҳбат бо Султон Умарович гирифта буд, аз байн намебарад. Онҳо бо меҳрубонӣ ва қадрдонӣ ёдовар мешаванд, ки новобаста аз банд буданаш, ҳамеша барои шинос шудан бо кори ҳар як лаборатория, дар муҳокимаи натиҷаҳо иштирок карда, рӯҳияи эҷодии кормандонро бо маслиҳатҳои худ баланд бардошта, таҷрибаи бойи худро ба таври фаровон ба ҳамагон мебахшид. Имрӯз, вақте диққати махсус ба ҷалби ҷавонони эҷодкор ба илм, шинохти таърих, ҷой ва аҳамияти илм дар ҷомеа дода мешавад, шиносоӣ бо ҳаёти чунин олимон, ба монанди Султон Умарович, ҷаҳонбинии маънавӣ ва ҷаҳонбинии ҷавононро нисбати шоҳроҳҳои даркнашудаи илм васеътар хоҳад кард.